Strategie ontwikkelen met deze 4 stappen

In dit artikel leg ik uit in welke stappen wij met Spring Company een strategie ontwikkelen, wat onze aanpak is en hoe we een dynamische strategie ontwikkelen. Hierbij focus ik op het creëren een bedrijfsstrategie.

Een bedrijfsstrategie is simpel gezegd een helder plan met doelen, plannen en acties dat beschrijft hoe een bedrijf concurreert in één of meerdere markten met een aantal producten of diensten.

Het verschil tussen strategie en business plan

Strategie en business plan worden vaak met elkaar verward. Daarom leg ik hier eerst kort het verschil uit. Strategische plannen worden door bestaande bedrijven gebruikt om hun organisatie te laten groeien of veranderen. Business plannen worden door ondernemers gemaakt bij de start van hun bedrijf en worden vaak gebruikt voor het ophalen van financiering. Dit artikel gaat over strategie ontwikkelen. 

Strategie ontwikkelen met de volgende stappen

Wanneer wij met  strategie- en directieteams een strategie ontwikkelen, doorlopen we het volgende proces.

1.     Verkenning van de omgeving en de toekomst

 We starten het strategieproces met een verkenning van de omgeving van de organisatie en de toekomst. Naast ontwikkelingen in de markt, identificeren en analyseren we relevante megatrends en andere drijvende krachten. Op basis hiervan verkennen we mogelijke toekomsten en doorgronden we hun kansen en bedreigingen.

Hiervoor kijken we naar:

• Trends, transities & economische cycli
  Relevante technologische, economische, maatschappelijke, politieke, juridische en ecologische trends en ontwikkelingen. Bij grote onzekerheden ontwikkelen we verschillende toekomstscenario’s. 
• Klanten
  De behoeften van klanten, hoe deze veranderen en welke nieuwe behoeften ontstaan door trends en ontwikkelingen.
• Concurrentie
  De positionering, voornemens, sterktes en zwaktes van bestaande concurrenten en nieuwkomers.
• Partners en leveranciers
  Tekortkomingen, verschuivingen en andere ontwikkelingen in de waardeketen en ecosystemen.

2.     Analyse van de organisatie

 In deze fase analyseren we de huidige organisatie in het licht van de trends en ontwikkelingen die in de vorige fase zijn geïdentificeerd. Op welke manier zetten zij het huidige businessmodel, de organisatie, haar missie en doelen onder druk? Welke sterktes en zwaktes komen hieruit voort?

• Sterktes & zwaktes
  Op gebieden als propositie, businessmodel, technologie & innovatie, competenties, cultuur, processen, marketing, financiële prestaties, duurzaamheid en MVO.

3.     Ontwikkeling van de toekomstvisie

In deze fase maken we een heldere en passende toekomstvisie voor de organisatie.
Indien er in fase 1 verschillende toekomstscenario’s zijn gecreëerd, gaan we een strategie ontwikkelen om een waarschijnlijke of gewenste toekomst te bereiken. Hierbij houden we rekening met de kansen en bedreigingen van andere scenario’s.

We genereren ideeën en maken heldere keuzes ten aanzien van:

• Markten en proposities
  Het creëren van product-market fit door te bepalen op welke markten, segmenten en doelgroepen de organisatie zich richt en met welke producten of diensten.
• Positionering
  Het behalen van duurzaam concurrentievoordeel met een sterke marktpositionering, ketenpositionering en globale merkpositionering.
• Businessmodel
  Het beste businessmodel om waarde te creëren en leveren.
• Ambitie
  Wat de organisatie in een x-aantal jaren wil bereiken. Moonshot ambities brengen organisaties in beweging.

We ontwikkelen of herzien de missie als dit nodig is.

4.     Strategische initiatieven

 In de fase bepalen we hoe de toekomstvisie wordt gerealiseerd. Dit doen we door strategische initiateven te benoemen. Voorbeelden hiervan zijn het ontwikkelen van een nieuwe productlijn, digitale transformatie of verduurzaming van een productieproces. De volgende elementen komen hierbij aan bod:

• Strategische succes drivers
  Op welk vlak de organisatie strategische initiatieven moet ondernemen. Denk aan innovatie, technologie, business development, human resources & cultuur, processen & systemen (structuur & governance), marketing, financiële prestaties & continuïteit, partners & leveranciers, duurzaamheid, CSR etc.
• Plannen van aanpak
  Doelstellingen, acties, planning met mijlpalen, budget, randvoorwaarden, risico’s en tegenmaatregelen. Details kunnen uitgewerkt worden in afzonderlijke plannen van aanpak voor elk strategisch initiatief.
• Validatie
  Validatie van de toekomstvisie kan een onderdeel zijn van strategische initiatieven. Denk hierbij aan het testen van aannames en hypothesen.
• Roadmap
  De strategische initiatieven als routekaart uitgezet in de tijd.

Op maat strategie ontwikkelen

Het hierboven omschreven proces is een leidraad waar we vanaf kunnen wijken. Bijvoorbeeld als de organisatie al een groeiambitie heeft geformuleerd. Dan richten we het strategieproces hierop in.

Een dynamische strategie ontwikkelen

Wij adviseren altijd om een dynamische strategie te ontwikkelen. Veel bedrijven maken daarentegen nog statische strategieën. Hierbij voorspel je de toekomst en maak je een plan dat je direct implementeert. Bij een dynamische strategie houd je rekening met onzekerheid en verandering. Een dynamische strategie staat niet vast, maar is levend of ‘in beweging’. De koers wordt aangepast als zich nieuwe ontwikkelingen voordoen of als nieuwe inzichten worden opgedaan.

Er zijn verschillende redenen en aanleidingen voor het aanpassen van een strategie. De eerste zijn externe ontwikkelingen. De wereld van vandaag is turbulent en slecht voorspelbaar. Denk aan technologische vooruitgang, de recente Coronacrisis en geopolitieke spanningen. Om tijdig op kansen en bedreigingen te anticiperen, is het voor bedrijven van belang om de omgeving continu te blijven scannen. Aan de hand van nieuwe informatie over trends, innovaties en andere ontwikkelingen kan de strategie aangepast worden.

Verandering komt echter niet alleen van buiten, maar ook van binnenuit. Ten eerste doen organisaties nieuwe inzichten op als ze een strategie implementeren. Ze ontdekken in de praktijk wat werkt en niet werkt. Dit wordt ook wel ‘strategisch leren’ genoemd. Ten tweede ontstaan er strategieën door ongeplande acties en initiatieven binnen de organisatie. Dit wordt ook wel ‘emergent strategy’ genoemd. De aanpassing van strategieën door strategisch leren en emergent strategy maken een strategie niet alleen dynamisch, maar ook interactief. Wat er op managementniveau wordt besloten en wat er in de praktijk wordt geleerd en ontwikkeld beïnvloeden elkaar. Het verschil tussen strategievorming en strategie implementatie vervaagt hierbij.

Het inbouwen van deze feedbackloops waarbij de strategie wordt aangepast op basis van nieuwe ontwikkelingen en inzichten, maakt stategie ontwikkelen tot een ‘agile’ proces.

Met wie een strategie ontwikkelen?

Bij strategie ontwikkelen heb je meerdere disciplines en mensen nodig. Betrek iedereen die je van de benodigde informatie, kennis en ervaring kan voorzien. Betrek daarnaast de sleutelfiguren die verantwoordelijk zijn voor een succesvolle implementatie. Je hebt hun draagvlak en commitment nodig. Er is wel hierbij wel één belangrijke kanttekening. Vaak wordt gepredikt om zoveel mogelijk mensen te betrekken bij het strategieproces om een zo breed mogelijk draagvlak te creëren. Echter, als het de bedoeling is om een drastisch andere koers te gaan varen, dan is het van belang om mensen te betrekken die open staan voor een dergelijke verandering. Houd het hier rekening mee met het samenstellen van je strategieteam.

Onze rol als strategie consultant 

Samen met jouw team werken we aan de verschillende elementen van een bedrijfsstrategie. Spring Company faciliteert én denkt mee. We weerhouden je team ervan om voor het oude vertrouwde en voor de hand liggende te kiezen. We gebruiken onze brede ervaring met verschillende industrieën voor het beste resultaat. 

Meer lezen over strategieontwikkeling?

Check de volgende artikelen:

• Een overtuigend business plan maken
• Wat is een trend? 8 verschillende soorten trends en hun kenmerken
• 13 valkuilen bij strategie ontwikkeling en hoe je ze kunt te vermijden
• Wat is Product As A Service (PAAS)?
• 20 jaar strategie: terugblik en toekomst