Janne Vereijken
Alweer twintig jaar geleden rondde ik mijn master Strategie van de studie Bedrijfswetenschappen af. Een mooi moment om zowel terug te blikken op de belangrijke ontwikkelingen en veranderingen die ik heb gezien en toegepast in mijn werk, als vooruit te kijken naar de thema’s die de komende jaren het strategisch denken zullen domineren.
Als ik terugkijk, realiseer ik me hoeveel er veranderd is in mijn vakgebied nadat ik de collegebanken heb verlaten. Enkele sleutelontwikkelingen:
- Resource-Based View (RBV) en Dynamic Capabilities: Hoewel de RBV al eerder bestond en ik er mijn masterthesis over heb geschreven, heeft deze theorie in de afgelopen 20 jaar een hernieuwde focus gekregen. RBV benadrukt het belang van unieke resources en capabilities als basis voor concurrentievoordeel. Moderne strategische resources zijn bijvoorbeeld data en klantdata, netwerkeffecten (vooral in digitale platforms, waar de waarde van diensten toeneemt met het aantal gebruikers), technologische innovaties en merkwaarde.
- Blue Ocean Strategy: Deze benadering heeft bedrijven geïnspireerd verder te denken dan traditionele concurrentiestrategieën door nieuwe markten te creëren in plaats van te concurreren in verzadigde markten.
- Winner-takes-all en marktaandeelstrategie: In veel technologie- en online markten is de focus verschoven naar het snel veroveren van marktaandeel, ten koste van directe winstgevendheid. Dit is vaak gedreven door netwerkeffecten en platformmodellen, waar het belangrijk is om een kritische massa van gebruikers te bereiken voordat concurrenten dat doen. De lage rentestanden hebben deze strategie mogelijk gemaakt. Door goedkope financiering konden bedrijven agressief investeren in groei en expansie.
- Businessmodel innovatie: Denken in termen van businessmodellen is groot geworden, mede dankzij bijdragen van denkers zoals Osterwalder & Pigneur. Het Business Model Canvas heeft organisaties geholpen om hun strategieën visueel en begrijpelijk te maken. Businessmodellen die de afgelopen 20 jaar in opkomst waren of een hernieuwde invloed gehad zijn platforms, subscription modellen, het freemium model, direct-to-Consumer (D2C), circular economy models en service modellen (XaaS)
- Duurzaamheid en ESG: Tijdens mijn studie leerde ik nog dat ‘maximizing shareholder value’ het hoofddoel was van alle organisaties. Met duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen is er nu een meer gebalanceerde kijk.
- Purpose en inspirerende missies: Steeds meer bedrijven hebben de afgelopen jaren hun strategieën opgebouwd rond een duidelijke ‘purpose’ of bestaansreden. Het formuleren van een inspirerende missie heeft bedrijven geholpen om betrokkenheid van medewerkers en klanten te vergroten en duurzame relaties op te bouwen.
- Digitale transformatie: Digitale technologieën zoals e-commerce, mobile, the cloud, big data, Internet of Things, cybersecurity en AI hebben bestaande bedrijven getransformeerd en nieuwe bedrijven doen ontstaan.
- Innovatie: Organisaties moeten steeds wendbaarder worden om te kunnen reageren op snelle veranderingen in de markt. Innovatie is een sleutelthema geworden, waarbij bedrijven worden aangemoedigd om voortdurend nieuwe producten en diensten te ontwikkelen.
- Co-opetition en ecosystemen: Samenwerking binnen bredere netwerken voor innovatie en markttoegang is de afgelopen jaren nog essentiëler geworden.
- Customer-centricity: Er is een verschuiving geweest naar klantgerichte strategieën, waarbij bedrijven zich richten op het creëren van waarde voor klanten en het verbeteren van de klantervaring.
- Strategische flexibiliteit en continu proces: Er is een verschuiving geweest van rigide, lange termijn planning naar meer flexibele, kort-cyclische strategieën die snelle aanpassingen en iteratief leren mogelijk maken. Strategie wordt nu meer gezien als een continu proces, in plaats van een statisch plan.
- Data-driven decision making: De opkomst van big data en analytics heeft het strategieproces veranderd door bedrijven in staat te stellen om beter geïnformeerde beslissingen te nemen op basis van data-inzichten.
- Visuele en eenvoudige strategieën: Er is een trend naar het gebruik van visuele tools zoals canvassen en templates om strategieën te formuleren en te communiceren. Dit maakt het gemakkelijker voor alle betrokkenen om de strategie te begrijpen en uit te voeren.
In mijn werk als strategieconsultant heb ik bedrijven geholpen zich aan te passen aan deze nieuwe ontwikkelingen en nieuwe concepten toe te passen.
Vooruitkijkend, zie ik meerdere thema’s die van cruciaal belang zullen zijn voor strategievorming:
- Kunstmatige intelligentie (AI): AI zal een strategisch thema zijn: het benutten van kansen zoals geavanceerde automatisering en personalisering en het aanpakken van uitdagingen rondom ethiek, privacy en de samenwerking tussen mens en AI.
- Digitale ecosystemen: De verdere ontwikkeling van digitale ecosystemen zal bedrijven in staat stellen om nieuwe markten te betreden en samen te werken met partners om waarde te creëren.
- Duurzaamheid en MVO: Als duurzaamheid nog geen centrale pijler is, zal het dat zeker worden. Met als belangrijke thema’s: het realiseren van de energietransitie, ESG als C-level KPI, het stimuleren van duurzaam consumentengedrag, totale transparantie, diversiteit & inclusie en equality.
- Kritieke grondstoffen en de circulaire economie: De energietransitie zal de vraag naar grondstoffen zoals lithium, nikkel, kobalt, mangaan en grafiet doen stijgen. Beschikbaarheid van en toegang tot deze grondstoffen is van strategisch belang, evenals circulaire strategieën.
- Globalisering vs. lokalisering: Terwijl globalisering doorgaat, zal er ook een tegenbeweging van lokalisering zijn, beïnvloed door geopolitieke spanningen en handelsoorlogen. Dit zal nieuwe afhankelijkheden en patronen in supply chains creëren.
- Structureel krappe arbeidsmarkt: Door de vergrijzing en pensioengolf die tot 2040 aanhoudt zorgen voor tekorten op de arbeidsmarkt. Het aantrekken en behouden van gekwalificeerd personeel, automatisering en het inspelen op de behoeften van diverse generaties blijven daarom strategische prioriteiten.
- Flexibele organisaties: De omgeving wordt steeds complexer en dynamischer, wat vraagt om flexibiliteit en aanpassingsvermogen op meerdere niveaus. Strategieën moeten flexibel zijn om snel te kunnen inspelen op veranderingen en te innoveren. Organisaties zullen blijven evolueren naar structuren die wendbaarheid in veranderende marktomstandigheden mogelijk maken. Daarnaast is het essentieel om leiderschapskwaliteiten te ontwikkelen die organisaties door onzekere tijden kunnen sturen en om een bedrijfscultuur te bevorderen die innovatie en aanpassingsvermogen ondersteunt.
- Data-driven strategieën: Data-analyse zal een cruciale rol blijven spelen in strategieontwikkeling, waarbij bedrijven data gebruiken om trends te identificeren, voorspellingen te doen, klantbehoeften beter te begrijpen en real-time inzichten te bieden.
- Gebruik van online platforms en tools: Strategische planning en uitvoering zullen steeds meer afhankelijk zijn van online tools en platforms die samenwerking over grenzen heen ondersteunen, waardoor een meer geïntegreerde aanpak van strategie mogelijk wordt.
De toekomst belooft nieuwe uitdagingen en kansen waar we met de juiste strategie goed op kunnen inspelen. Ik kijk ernaar uit om samen met mijn klanten te werken aan strategieën die de complexiteit van de toekomst omarmen en organisaties helpen om succesvol te blijven.
PS. Op de foto mijn studieboeken van destijds…
Over de auteur
Janne Vereijken, founder van Spring Company, innovator, Rotterdamse Zakenvrouw van het Jaar 2018.
MEER LEZEN OVER STRATEGIE?
Check de volgende artikelen:
- Strategie ontwikkelen met deze 4 stappen
- Wat is een trend? 8 verschillende soorten trends en hun kenmerken.
- 13 valkuilen bij strategie ontwikkeling en hoe je ze kunt vermijden
- Wat is Product As A Service (PAAS)?
- De belangrijkste elementen van een overtuigend bedrijfsplan
Visie en strategie ontwikkelen met Spring Company
Spring Company begeleidt directies en strategieteams bij de ontwikkeling van heldere strategieën voor het realiseren van ambities.
Weten wat we voor jou kunnen betekenen? Lees meer over strategieontwikkeling met Spring Company.
